De gouden dukaat, nagevolgd en vervalst

Onlangs liet een collega me een antieke gouden dukaat zien. Hij vroeg “Is het een Russische dukaat?” Ik kon het hem niet meteen zeggen. Ik vond het antwoord in boeken en op het internet. Het was trouwens een ‘gewone’ Nederlandse dukaat. Het viel me op dat muntmeesters in vroeger tijden geen notie hadden van auteursrecht. Ze kopieerden of volgden in hun Munthuizen vaak munten na die hun waarde bewezen hadden. Dat gebeurde ook met de Nederlandse dukaat. Dat kan niet met ons tegenwoordige geld. Dat moet aan heel strenge en wettelijke vereisten voldoen voordat het in omloop komt.

Sinds 1586: de gouden dukaat
De Noord-Nederlandse Staten-Generaal voerden de gouden dukaat in 1586 in als een hoogwaardige gouden munt waarmee je wereldwijd kon handelen. Hij was vanwege zijn betrouwbaarheid en zijn onveranderd hoge goudgehalte graag gezien bij ons. Rond de Oostzee, een heel belangrijk gebied voor de Nederlandse handel, was de munt ook heel bekend en gegeerd.

Imitatie
Zo gegeerd zelfs dat Munthuizen in Rusland en Polen gouden dukaten sloegen die erg leken op de Nederlandse dukaat. We maken bij de ‘buitenlandse’ dukaten onderscheid tussen navolgingen of vervalsingen. Bij een navolging/imitatie streeft men ernaar dat de ‘nieuwe’ munt precies of in ieder geval vrijwel hetzelfde is als het voorbeeld. Dat gebeurde in Polen in 1831. Het land was van 1830-1831 in opstand gekomen tegen de Russische bezetting. De Russische Tsaar Nicolaas I liet deze opstand keihard onderdrukken. De Russen moesten om de kosten van de opstand te bestrijden een lening afsluiten bij de bank van Warschau. De beroemde Poolse ‘opstands-dukaat’ moest in 1831 deze kosten afdekken.

De rode zloty
De Poolse ‘opstands-dukaat’ volgt nauwgezet het voorbeeld van de Nederlandse gouden dukaat. Hij heeft de Nederlandse ridder op de voorzijde en de ‘keizerlijke’ tekst op de keerzijde. De munt wordt de ‘rode zloty’ (czerwony złoty) genoemd. Czerwony betekent ‘rood’, dat betekent dat de munt van goud is.

Het nieuwe België ‘profiteert’ van de Poolse Opstand
De Poolse Opstand van 1830-1831 was gunstig voor ons gloednieuwe land. Nicolaas I was de broer van de Nederlandse Kroonprinses Anna Paulowna. Omdat hij zijn troepen in Polen nodig had, kon hij Anna en haar man Kroonprins Willem niet met een leger te hulp komen bij de Belgische opstand van 1830.

Vervalsing
Bij een vervalsing wil men een munt voor een andere laten doorgaan. Rusland volgde vanaf 1735 de Nederlandse dukaat na. Het probeerde de Russische dukaten zoveel mogelijk te doen lijken op de Nederlandse. Je kunt dus met enige voorzichtigheid over Russische vervalsingen spreken.

Miljoenen Russische dukaten
Ondanks verzoeken van de Nederlandse regering in 1849 om met de aanmaak van deze ‘dukaten’ te stoppen, zijn de Russen met deze praktijken doorgegaan tot 1868. Alle Russische dukaten tussen 1849-1868 hebben als jaartal 1849. Dan zijn in ieder geval vervalsingen, omdat Nederland tussen 1849 en 1872 zelf geen gouden dukaten uitgaf. Volgens de gezaghebbende Muntalmanak van de Nederlandse Vereniging van Munthandelaren zijn er tussen 1818 en 1839 in totaal 12.550.000 gouden dukaten geslagen in Rusland. De almanak vermeldt droogweg dat het tsarenrijk in 1849 nog eens 4.750.000 dukaten liet slaan.