Het front stort in aan Duitse zijde
In 1917 sloot Duitsland vrede met de Russen. Daarop verplaatste het leger 300.000 soldaten naar het westelijke front voor een alles of niets poging de overwinning te behalen op de geallieerden. Vanaf april begon de strijd. De Duitsers wisten door te dringen tot 50 km voor Parijs. Uiteindelijk werden ze verslagen in de Tweede slag bij de Marne, tussen 15 en 18 juli. Intussen arriveerden steeds meer Amerikaanse soldaten in Frankrijk. Op 29 september gaf de Duitse bondgenoot Bulgarije de strijd op en op 3 november volgden Oostenrijk en Hongarije. Het was duidelijk dat Duitsland de oorlog zou verliezen.
De wapenstilstand
Op 7 november reed een Duitse delegatie in auto’s met witte vlaggen naar het front bij La Capelle in Noord-Frankrijk. Ze kwam onderhandelen over een wapenstilstand. De Fransen zetten de Duitsers op een trein naar Compiègne, waar de Franse opperbevelhebber, maarschalk Ferdinand Foch, ze ontving in zijn stafrijtuig. Hij vroeg hen ronduit: wat wilt u van mij? Toen de Duitse delegatie zei dat ze kwam onderhandelen over de voorwaarden, zei Foch: “er zijn geen voorwaarden”. Hij dicteerde hoe de wapenstilstand eruit moest zien. Hij gaf de Duitsers 72 uur om te overleggen.
Op 11 november tekende de Duitse delegatie onder leiding van Matthias Erzberger om 5.10 uur voor de wapenstilstand. Het staakt het vuren ging nog dezelfde dag in om 11 uur in de morgen. De oorlog was voorbij op het elfde uur van de elfde dag van de elfde maand van 1918.
November 1918: revolutie in Duitsland
De leiding van de Duitse marine besloot op 24 oktober tot een laatste definitieve slag met de Engelse oorlogsvloot. De Duitse matrozen zagen in dat deze aanval hun totale ondergang betekende. Ze muitten massaal op 3 en 4 november 1918. De opstand sloeg over naar heel het uitgeputte Duitsland, dat de oorlog volslagen moe was. Op 9 november werd in Berlijn de Duitse Republiek uitgeroepen. Keizer Wilhelm II vluchtte op 10 november van het Duitse Hoofdkwartier in Spa naar Nederland. Velen in Duitsland beschouwden zijn uitwijken naar Nederland als vaandelvlucht, het verlaten van zijn leger in oorlogstijd.
Zinloos gewond of gestorven
Om 5.30 uur liet Foch een boodschap uitgaan over de radio dat het staakt-het-vuren om 11 uur in zou gaan. Toch zijn er nog een aantal aanvallen gedaan op de Duitse stellingen. De zinloosheid ervan vervult me nog steeds met afschuw. 11.000 mensen zijn nog gedood of gewond tussen 5.30 uur en 11 uur op 11 november 1918. Dat waren er meer dan doorgaans op een ‘gewone’ dag in de oorlog. De laatste Belgische slachtoffers waren sergeant-major De Naeyer, sergeant Queromesse en grenadier Brankaer. Het allerlaatste slachtoffer was de Amerikaan Henry Nicholas Gunther. Hij rende een paar minuten voor 11 bij Ville-devant-Chaumont, in het Franse Département Meuse al schietend af op een Duitse stelling. De Duitse soldaten riepen nog naar hem dat de oorlog om 11 uur over zou zijn. Hij stopte niet. Daarop konden de Duitsers niets anders doen dan zijn vuur te beantwoorden. Je zou bijna zeggen uit zelfverdediging. Gunther sneuvelde. Over zinloos gesproken…