Graveurstekens op onze Franken

Door mijn vak als munthandelaar heb ik munten goed leren bekijken. Ik ‘lees’ ze tegenwoordig als een soort beeldkrant of een stripverhaal. Zo weet je meestal meteen als je het portret op de voorzijde ziet van wie die munt is. Is het iemand met een lange baard dan is het zeer waarschijnlijk Koning Leopold II. Zijn naam op de munten bevestigt meteen jouw vermoeden. De eerste Belgische munten met een portret waren de zilveren 5 Frank-stukken uit 1832 van Leopold I, van 1831-1865 onze eerste Koning. Ik vind het nog steeds een geweldige prestatie van ons land dat het al binnen 2 jaar na de revolutie van 1830 met deze munt kwam. Je kunt een munt vaak ook snel herkennen aan het wapen van de staat dat op de keerzijde staat.

Graveurstekens
Maar ik wil het vandaag over de graveurstekens hebben. Dat zijn vaak kleine tekens of vermeldingen op een munt die je vertellen wie de voorstelling gegraveerd heeft. In ons land is dat vrijwel altijd de naam van de graveur of zijn initialen. Die traditie begon met de eerste muntgraveur van het Koninkrijk België, Joseph-Pierre Braemt (1796-1864). Hij gebruikte zijn achternaam als graveursteken. Dat kun je zien onder de hals van Leopold I op de zilveren 5 Frank van 1832. Daar staat gegraveerd BRAEMT. Onder de naam staat ook nog een F. Dat is een afkorting van het Latijnse “facit”: hij heeft het gemaakt. BRAEMT F betekent dus op een munt dat Braemt het stuk heeft gegraveerd.

Leopold Wiener
In 1847 werd de 24-jarige Leopold Wiener (1823-1891) de hoofdgraveur van de Koninklijke Munt van België in Brussel. Dat bleef hij tot zijn overlijden in 1891. Hij was de eerste en meteen ook de laatste hoofdgraveur van de Munt. Hij gebruikte zijn initialen L.W. als graveursteken. Ook gebruikte hij L.WIENER, L WIENER en LEOP WIENER. De munten met LEOP WIENER zijn zeldzaam. Het zijn alleen zilveren 5 Franken, geslagen tussen 1865 en 1868. De aantallen zijn niet bekend maar in ieder geval waren ze laag. Wiener ontwierp en graveerde ook veel herdenkingspenningen. Dan schreef hij zijn naam voluit. Pikant is dat hij bij de eerste oplage van zijn gouden 20 Frank van Leopold I in 1865 een stempel graveerde met als zijn naam L.WINNER.

Opvolgers van Wiener
Alphonse Michaux werd in 1896 graveur bij de Koninklijke Belgische Munt. Hij graveerde op zijn 5, 10 en 25 centiem-munten van Leopold II en Albert I tussen 1901 en 1931, A. MICHAUX als graveursteken. Michaux ontwierp en graveerde ook munten voor andere landen zoals Perzië, Luxemburg, Colombia en Roemenië. Dan gebruikte hij ook wel A.M. als graveursteken. Braemt, Wiener en Michaux hebben tot op heden 24 opvolgers gehad. Dat waren vaak naast graveurs ook de ontwerpers van ‘hun’ munten.

Luc Luycxs
Tegenwoordig ontwerpt Luc Luycx (1958) voor de Belgische munten. Hij tekende in 1996 voor de gemeenschappelijke zijde van alle euromunten, de kant met de kaart van Europa. Het graveren gebeurt in dezer dagen met de computer. Luycx gebruikt zijn initialen L.L. op de munten die hij ontwerpt.