De jacht naar goud – Goudkoortsen door de eeuwen heen

De mens is al sinds duizenden jaren voor Christus bezeten van goud. Maar de allesoverheersende hebzucht naar het glimmende edelmetaal werd pas echt duidelijk wanneer vanaf de 17e eeuw in de Nieuwe Wereld goud wordt gevonden. Met stormachtige migraties als gevolg. Kleine dorpjes groeien in enkele jaren uit tot wereldsteden.

De lokale bevolking betaalt de hoogste prijs: zij worden massaal vermoord of tot slaaf gemaakt. De jacht naar goud is niet zonder slachtoffers, maar brengt wel voorspoed met zich mee. Graag vertel ik u meer over de reeks aan goudkoortsen die de Gouden Eeuw van de gouden munt hebben gevoed.

De eerste grote goudkoorts: Ouro Prêto, Brazilië

In 1692 stuitte Braziliaanse Bandeirantes bij puur toeval op een enorme goudvoorraad. Deze legendarische koloniale verkenners hadden eigenlijk als hoofdtaak om Brazilië verder te verkennen, en de inheemse bevolking tot slaaf te maken. Soms zochten ze echter ook naar edelmetalen.

En met succes: men vond wel eerder goud in de Nieuwe Wereld, maar nooit eerder op deze schaal.

Binnen 50 jaar stroomden ruim 400.000 Portugese gelukszoekers met 500.000 slaven naar Ouro Prêto (letterlijk vertaald: zwart goud) in de Minas Gerais deelstaat. De halve populatie van Brazilië bewoonde de regio. In de 18eeeuw werd meer dan 850.000 kilo goud naar Portugal verscheept.

De Portugese jacht naar goud was van een formaat die nog nooit eerder was gezien.


Zoektocht naar goud in onherbergzame gebieden: Siberië & Australië


Met het aanbreken van de 19e eeuw was er een alsmaar groeiende voorspoed in de ‘Oude Wereld’. Zo ook in Rusland. De Russische jacht naar goud zag een enorme explosie toen de Russische tsaar Peter de Grote het goudzoeken privatiseerde. Voorheen was dit recht alleen de Staat toebedeeld (met weinig succes). De innovatieve vorst haalde professionele geologen en goudzoekers uit Europa om te helpen met het zoeken naar goud. De markt voor Russisch goud ontplofte.

Al snel werden Russische gelukszoekers naar het barre, koude Siberië gedwongen om goud te vinden. Hier werd ontzettend veel goud gevonden, met een enorme influx aan goudzoekers als gevolg. Dit maakte Rusland tussen 1838 en 1850 s’ werelds grootste goudmijn, tot de vondsten in Australië en Californië.

Waar Siberië onmenselijk koud was, was Victoria in Australië verzengend heet. Dat weerhield goudzoekers er niet van om in de periode tussen 1851 en 1896 hun geluk te beproeven in de jacht naar goud. Het waren lucratieve jaren; bijna 2 miljoen kilo goud werd gevonden. De goudkoorts zorgde voor een enorme populatie-explosie; de bevolking van Victoria groeide in een korte tijd van zo’n 80.000 naar 500.000.


De meest bekende goldrushes: Californië & Colorado


Ongeveer tegelijk met de goudkoorts in Australië werd in Californië en Colorado goud gevonden. Het nieuws van goud ging als een lopend vuurtje door Amerika en de rest van de wereld. Honderdenduizenden gelukszoekers kwamen per boot naar het territorium, in de hoop snel rijk te worden. Die hoop werd voor veel mensen werkelijkheid. In eerste instantie werd het goud gewonnen door goudpannen: met een grote stalen zeef de rivierbeddingen uitpluizen voor goudklompjes. De grote vondsten inspireerde echter innovaties in het zoeken naar goud, waarmee op veel grotere schaal goud gewonnen kon worden. Deze methodes zouden de wereldwijde standaard worden.

De goudkoorts bracht veel mensen voorspoed, maar voor de indianen was het rampzalig. De ziektes die de goudzoekers meenamen uit de westerse wereld verspreidde zich snel door de indianen-stammen. Dit, in combinatie met de geweldadige conflicten om het volk van hun woonplaats te verdrijven, zorgde ervoor dat een groot deel van de inheemse bevolking in korte tijd werd uitgeroeid.


De Gouden Eeuw van de gouden munt – gevoed door goudkoortsen


De periode tussen 1800 en 1914 noemen we de Gouden Eeuw van de gouden munt. Het was een tijd van onuitputtelijke goudvoorraden en alsmaar groeiende technologie om prachtige munten te vervaardigen. In Europa kreeg het volk maar niet genoeg van het glimmende goud.

Gelukszoekers op jacht naar goud vonden hierdoor gretige afnemers. In combinatie met de lange periode van relatieve vrede in Europa, zorgde deze omstandigheden ervoor dat de gouden munt zijn hoogtijdagen beleefde. De meest prachtige munten werden geslagen in deze periode, munten die tegenwoordig nog steeds zeer gegeerd zijn.

Enkele munten uit deze bijzondere periode zijn bij ons in zeer beperkte oplage te verkrijgen.