1769-1852
In een eerdere blog stond ik stil bij de geboortedatum van Napoleon op 15 augustus 1769. Vandaag wil ik de sterfdatum herdenken van de Hertog van Wellington, Napoleons grote rivaal. Wellington werd net als Napoleon in 1769 geboren. Hij kwam op 1 mei 1769 ter wereld, 3½ maand voor de latere Keizer.
83 jaar later overleed deze ‘IJzeren Hertog’ op 14 september 1852. Op die datum had hij zijn grote rivaal Napoleon 31 jaar overleefd. Napoleon stierf al in 1821, 51 jaar oud, na 6 jaar ballingschap op het eiland Sint Helena in de Atlantische oceaan, 8212,65 km ver van zijn voormalig keizerrijk. Toevallig kende Wellington het eiland. Hij verbleef er een maand in 1805 toen hij op terugreis was naar Londen vanuit India.
Militaire carrière
Arthur Wellesley, sinds 1804 Hertog van Wellington, begon zijn schitterende militaire loopbaan in 1787 als een eenvoudige vaandrig. Hij vocht in de Nederlanden tegen de Franse revolutionaire legers. Ook was hij succesvol in veldslagen in India en Denemarken. In 1813 verdreef hij de Fransen definitief uit Spanje. Op 10 april 1814 stootte zijn Portugees-Engelse leger bij Toulouse op het leger van Napoleons maarschalk Soult. 11 april trad Napoleon af. Zijn desastreus voor de Fransen verlopen veldtocht naar Rusland van 1812 en de verloren slag bij Leipzig in 1813 maakten uiteindelijk een einde aan zijn keizerschap. Toen Soult het nieuws van de abdicatie hoorde, staakte hij de strijd. Wellington stond hem een eervolle aftocht toe. Napoleon werd verbannen naar het eiland Elba in de Middellandse Zee.
9 maanden later was hij terug in Frankrijk. 100 dagen later eindigde zijn hersteld Keizerschap definitief met de Slag bij Waterloo. Napoleons Waterloo was zonder enige twijfel Wellingtons ‘finest hour’.
Wellington en Napoleon
Ik zie in Napoleon het grootste militaire genie van beide. Wellington was een zeer bekwame bevelhebber die zijn ‘vak’ in ca. 60 (!) veldslagen leerde. Hij streefde er naar zijn manschappen zo in te zetten dat er zo weinig mogelijk levens verloren gingen in de strijd. Daar bekommerde Napoleon zich minder om.
Beide veldheren begonnen hun loopbaan puur als militair. Wellington bekleedde weliswaar ook af en toe burgerlijke ambten, maar zijn carrière tot 1815 was hoofdzakelijk militair. Napoleon ontwikkelde zich van eenvoudig officier tot de absolute heerser over Frankrijk en een groot gebied in Europa. Naast een geniale veldheer was hij ook een groot bestuurder en hervormer. Onder zijn bewind kwam in 1802 de Banque de France tot stand, de Franse centrale bank. Hij voerde verregaande maatschappelijke hervormingen in. Voorbeeld is zijn beroemde Code Napoléon die de rechtspraak regelde. Iedereen was voortaan gelijk voor de wet. Zijn Franse gouden 20 Francs-munten, om bij mijn eigen vakgebied te blijven, dienden in de hele 19de eeuw als voorbeeldmunten. Vele van zijn hervormingen en initiatieven zijn tot op vandaag nog van invloed.
Wellington had na 1815 nog een schitterende politieke carrière. Toen hij in 1852 overleed kreeg hij een staatsbegrafenis die door duizenden werd bijgewoond. In tegenstelling tot Napoleon heeft Wellington nooit naar de opperheerschappij over zijn land gestreefd. Hij is altijd de zeer toegewijde en trouwe dienaar van het Verenigd Koninkrijk en zijn vorsten gebleven.
Hoe dacht de een over de ander
Wellington bewaarde veel aandenkens aan zijn Corsicaanse tegenstander. Hij zei dat Napoleon door zijn prestige 40.000 man waard was. Napoleon schreef in zijn memoires dat Wellington bij Waterloo in feite vrijwel alles verkeerd had gedaan. Hij - Napoleon - had de slag verloren omdat het lot hem die dag ongunstig gezind was.