België neutraal van 1839 tot 1914
Dit jaar herdenken we het einde van de Groote Oorlog met de wapenstilstand op 11 november 1918.
4 jaar eerder in 1914 bij het begin van de oorlog stonden we er in België economisch goed voor. In 1914 hadden we een periode van 75 jaar onafgebroken vrede achter de rug. Het verdrag van Londen in 1839 had ons land strikte neutraliteit opgelegd bij gewapende conflicten in Europa. Wel moesten we een leger onderhouden. De grote mogendheden verplichtten zich ons land te hulp te komen als we buiten onze schuld te maken zouden krijgen met een oorlog op ons grondgebied.
4 augustus 1914: begin van de Groote oorlog voor ons land
Op 4 augustus 1914 marcheerde het Duitse Keizerlijke leger bij Gemmenich ons land binnen. Wij waren in oorlog. De Britten en Fransen, medeondertekenaars van het verdrag van 1839, kwamen ons te hulp. Soldaten uit beide landen hebben hevig voor onze vrijheid gevochten in 1914-18 vooral bij Ieper.
Geen budget voor een oorlog
De oorlogvoerende partijen hadden geen geld gereserveerd voor een langdurige oorlog. Met Kerstmis zouden de soldaten immers weer thuis zijn! De verliezende partij moest de kosten betalen voor de oorlog. De 4 lange jaren van de oorlog stelden de oorlogvoerende partijen voor enorme financiële opgaven.
Veel landen drukten bankbiljetten bij voor de financiering van de strijd. Dat had inflatie tot gevolg. Veel burgers potten hun gouden en zilveren munten op in afwachting van betere tijden. Veel landen verhoogden hun belastingen om de oorlog te bekostigen. De Duitse bezetter legden ons Belgen extra belastingheffingen op en grote betaalverplichtingen. Hij roofde ook onze fabrieken leeg.
De regeringen schreven ook oorlogsleningen uit voor de kosten van de oorlog. Hun burgers stortten geld voor een dergelijke lening die ze op termijn tegen een bepaalde rente zouden terugkrijgen. Vooral in de V.S. tekenden veel burgers in op deze ‘War Bonds’. Het land leende het zo verkregen geld weer uit aan zijn bondgenoten zodat die de oorlog voort konden zetten. Alle strijdende partijen kwamen sterk verarmd uit de Groote Oorlog. Er was na 1918 geen geld meer om weer gouden munten te laten slaan.
Een voorzichtige schatting is dat de Groote Oorlog ons land 13 miljard dollars heeft gekost. Omgerekend naar vandaag, zou dit bedrag nog vele malen hoger zijn. Bij het Vredesverdrag van Versailles in 1919 tussen Duitsland en de geallieerden kregen we een deel van de Duitse herstelbetalingen toegewezen. Dat was bij lange na niet genoeg om onze schade te voldoen.
Burger financieel de dupe
Vaak werden in de jaren twintig en dertig de percentages van de oorlogsleningen verlaagd, waardoor de inleggers veel van hun geld verloren. De gulle Amerikaanse steun aan de bondgenoten in de eerste Wereldoorlog is voor een groot deel niet terugbetaald. Dit betekent dat de Amerikaanse burger die destijds heeft ingetekend op oorlogsleningen een groot deel van de Eerste Wereldoorlog heeft betaald. Duitsland kreeg bij het vredesverdrag van Versailles grote herstelbetalingen opgelegd. Pas in 2010 zijn deze definitief afbetaald. De Britse regering sloot de terugbetaling van oorlogsleningen uit 1914-1918 pas af in 2018. De Groote Oorlog is tot nu toe de duurste oorlog die ooit is gevoerd.