Het is erg uitzonderlijk in de numismatiek, dat een munt een nationale geschiedenis heeft van meer dan 400 jaar. Nog uitzonderlijker is dat het ontwerp in al die jaren nagenoeg ongewijzigd is gebleven. Het motto op de munt, ‘Concordia Res Parvae Crescunt’ (eendracht maakt macht), siert de voorzijde al sinds de eerste uitgifte in 1586. Net als de ridder met een zwaard in zijn rechterhand, en een pijlenbundel in de linker. Op de keerzijde stond tot 1817 de inscriptie MO(neta) ORD(inum) PROVIN(ciarum) FOEDER(atarum) BELG(ii) ADLEG(em) IMP(erii). Latijn voor: Munt van de Staten der Verenigde Provinciën van Nederland volgens de wet van het Keizerrijk. Belgii duidt in het Latijn het huidige België en Nederland samen aan. ‘Volgens de wet van het Keizerrijk’ betekent dat de munt voldoet aan de strenge eisen voor de Duitse munten sinds de 16de eeuw.
De munt was bedoeld als een hoogwaardige negotiepenning, een munt die vrijwel uitsluitend in de handel wordt gebruikt of als spaarmunt. Een heuse bullion munt avant la lettre. En handel, dat was er genoeg. Aan het begin van de 16e eeuw was het epicentrum van de wereldhandel namelijk verplaatst van de Middellandse Zee naar de Atlantische- en Noordzee. Er waren maar weinig munten die in die tijd algemeen geaccepteerd werden door de internationale handel. De Spaanse dukaat en de Franse kroon bijvoorbeeld. In die periode was er echter 1 plek dat het centrum van de handel vormde. Alle handelswegen leidde naar de Nederlanden, met haar vele drukbezochte havens. Vooral vanuit de haven van Amsterdam voeren talloze schepen uit om goederen in Afrika en Indonesië te verhandelen. De Nederlandse gouden dukaat, op grote schaal geslagen in Utrecht en Brussel, werd op slag de meest gebruikte munt in de wereldhandel.
De keerzijde veranderde in 1817, na een roerige periode in de Nederlanden: MO(neta) AUR(ea) REG(ni) BELGII AD LEGEM IMPERII, gouden munt van het Koninkrijk der Nederlanden volgens de wet van het Keizerrijk. De pas gekroonde Koning Willem I vroeg zich af wat hij te maken had met het Duitse keizerrijk. De minister van Financiën legde hem uit dat de vermelding alleen betrekking had op het goudgehalte en het gewicht van de dukaat. Van deze nieuwe dukaten zijn vooral die geslagen in Brussel zeer zeldzaam: kort na het uitbrengen van de nieuwe munt scheidde België zich af, en kwamen er alleen nog Franken uit de Brusselse Munt.
Nu, ter ere van de 200ste verjaardag van deze munt slaat de Koninklijke Munt van Utrecht (sinds 2016 in Belgische handen!), geheel volgens de traditie een nieuwe gouden dukaat. Op de voorzijde vindt u het jaartal van deze uitgifte boven het jaartal van de originele uitgifte. De inscriptie, overigens ook de nationale wapenspreuk van ons land, blijft ongewijzigd. Een unieke kans om een stuk geschiedenis in handen te hebben.
- Details
- Categorie: Blogs
In 2017 vieren we de 200ste verjaardag van de moderne Nederlandse gouden dukaat, een wereldmunt met historie. In 1817 werd de eerste gouden dukaat van het Koninkrijk der Nederlanden geslagen. Nu, ter ere van deze gebeurtenis, komt de Koninklijke Nederlandse Munt met een hele uitzonderlijke heruitgifte. En hoewel we deze bijzondere verjaardag dit jaar vieren, kent de dukaat een nog veel langere geschiedenis. Ik vertel u graag wat meer over de rijke geschiedenis van deze wereldmunt.